भारतीय चित्रपटसृष्टीच्या कॅलिडोस्कोपमध्ये, जिथे प्रतिभा मौल्यवान रत्नांसारखी चमकते, महेश मांजरेकर (Mahesh Manjrekar) हे एक बहुआयामी प्रकाशमान आहेत ज्यांनी अमिट छाप सोडली आहे. 16 ऑगस्ट 1958 रोजी मुंबई, महाराष्ट्र येथे जन्मलेल्या महेश वामन मांजरेकर यांनी केवळ रुपेरी पडदा जिंकला नाही तर दिग्दर्शक, पटकथा लेखक आणि निर्माता म्हणूनही आपले नाव कोरले आहे. हा लेख या उल्लेखनीय व्यक्तिमत्त्वाच्या जीवन आणि कारकीर्दीमध्ये खोलवर डोकावतो, त्यांच्या नम्र सुरुवातीपासून ते भारतीय मनोरंजनाच्या जगात एक उत्तुंग व्यक्तिमत्त्व बनण्यापर्यंतच्या प्रवासावर प्रकाश टाकतो.
Mahesh Manjrekar – प्रारंभिक जीवन
महेश मांजरेकर (Mahesh Manjrekar) यांची मुळे एका मराठी कऱ्हाडे ब्राह्मण कुटुंबात आहेत आणि मुंबई या दोलायमान शहरात त्यांनी पहिला श्वास घेतला. सांस्कृतिकदृष्ट्या समृद्ध वातावरणात वाढलेला हा तरुण मुलगा मोठा होऊन भारतीय चित्रपटसृष्टीचा आयकॉन बनेल हे फारसे कुणाला माहीत नव्हते.
Mahesh Manjrekar
सिनेमातील प्रवास
महेश मांजरेकर (Mahesh Manjrekar) यांच्या चित्रपटसृष्टीतील कारकिर्दीची सुरुवात त्यांनी दूरदर्शनवरील “क्षितिज” या मराठी मालिकेतील कुष्ठरुग्णाच्या भूमिकेतून केली होती. ही फक्त सुरुवात होती, कारण तो वेगवेगळ्या भाषांमधील असंख्य चित्रपटांमध्ये आपला अभिनय कौशल्य दाखवणार होता.
त्याच्या कारकिर्दीतील एक महत्त्वाचा क्षण म्हणजे 2002 मध्ये आलेल्या “कांटे” या चित्रपटातील त्याचा अभिनय, ज्याने त्याला स्टारडम मिळवून दिले. “अरम्बम” आणि “ओक्कादुन्नाडू” सारख्या चित्रपटांमधील नकारात्मक भूमिकांसह जटिल पात्रे चित्रित करण्याच्या त्याच्या क्षमतेने एक अभिनेता म्हणून त्याच्या अष्टपैलुत्वाचे प्रदर्शन केले.
“मी शिवाजीराजे भोसले बोलतोय” या मराठी चित्रपटातील महेश मांजरेकर यांनी साकारलेल्या छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या भूमिकेला सर्वत्र दाद मिळाली आणि त्यांनी मराठी चित्रपटसृष्टीतील आयकॉन म्हणून प्रस्थापित केले. शिवाय, इन्स्पेक्टर म्हणून त्यांची भूमिका डी.आर. “वॉन्टेड” चित्रपटातील तळपदे यांनी हिंदी चित्रपटसृष्टीतील एक प्रमुख व्यक्तिमत्व म्हणून आपला दर्जा मजबूत केला.
फिल्मोग्राफीची एक झलक
गेल्या काही वर्षांत, महेश मांजरेकर (Mahesh Manjrekar) यांनी अनेक चित्रपटांमध्ये त्यांच्या उपस्थितीने रुपेरी पडद्यावर लक्ष वेधले आहे. “वास्तव: द रिअॅलिटी” सारख्या चित्रपटांमध्ये त्याच्या सुरुवातीच्या देखाव्यापासून ते “अँटीम: द फायनल ट्रुथ” आणि “सरकारू वारी पाता” मधील त्याच्या अलीकडील भूमिकांपर्यंत, त्याची फिल्मोग्राफी हे त्याच्या सिनेमाबद्दलच्या समर्पण आणि उत्कटतेचा पुरावा आहे.
दिग्दर्शक आणि लेखक म्हणून त्यांचे योगदानही तितकेच उल्लेखनीय आहे. “वास्तव: द रिअॅलिटी,” “अस्तित्व,” आणि “निदान” सारख्या चित्रपटांनी त्याच्या दिग्दर्शनाचा ठसा उमटवला आणि समीक्षकांची प्रशंसा केली.
एक राजकीय कार्यकाळ (A Political Stint)
सिनेमाच्या जगाच्या पलीकडे, महेश मांजरेकर (Mahesh Manjrekar) यांनी राजकारणात प्रवेश केला आणि 2014 ची लोकसभा निवडणूक मुंबई उत्तर पश्चिममधून मनसे उमेदवार म्हणून लढवली. जरी त्याला खडतर स्पर्धेचा सामना करावा लागला, तरी ही वाटचाल मनोरंजनाच्या पलीकडे समाजासाठी योगदान देण्याची त्याची वचनबद्धता दर्शवते.
कौटुंबिक संबंध (Family Ties)
महेश मांजरेकर (Mahesh Manjrekar) यांचं वैयक्तिक आयुष्यही आवडीचा विषय राहिला आहे. त्यांनी दीपा मेहता या कॉस्च्युम डिझायनरशी लग्न केले आणि नंतर मेधा मांजरेकर यांच्याशी लग्न केले. त्यांची मुलगी, सई मांजरेकर, एक अभिनेत्री म्हणून त्यांच्या पावलावर पाऊल ठेवते आणि त्यांच्या कुटुंबाच्या सिनेमाच्या जगाशी संबंध जोडत आहे.
दूरदर्शन देखावा (Television Appearances)
मांजरेकरांची प्रतिभा फक्त मोठ्या पडद्यापुरती मर्यादित नाही. त्याने “झलक दिखला जा,” “CID” सारखे दूरदर्शन कार्यक्रम गाजवले आहेत आणि विशेष म्हणजे, 2018 पासून “बिग बॉस मराठी” चे होस्ट आहेत. टेलिव्हिजनवरील त्याच्या करिष्माई उपस्थितीने त्याला समर्पित चाहता वर्ग जिंकला आहे.
उत्पादन उपक्रम (Production Ventures)
2011 मध्ये महेश मांजरेकर (Mahesh Manjrekar) यांनी ग्रेट मराठा एंटरटेनमेंट एलएलपी प्रॉडक्शन ही स्वतःची निर्मिती कंपनी सुरू करून चित्रपट निर्मितीमध्ये प्रवेश केला. या पाऊलामुळे त्याला केवळ अभिनेता म्हणून नव्हे तर निर्माता म्हणूनही उद्योगात योगदान देता आले.
पुरस्कार आणि प्रशंसा (Awards and Accolades)
मांजरेकर (Mahesh Manjrekar) यांच्या प्रतिभेकडे लक्ष गेले नाही, कारण त्यांनी त्यांच्या संपूर्ण कारकिर्दीत अनेक पुरस्कार आणि नामांकने मिळवली आहेत. उल्लेखनीय कामगिरींमध्ये “अस्तित्व” साठी मराठीतील सर्वोत्कृष्ट वैशिष्ट्यपूर्ण चित्रपटाचा राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार आणि अनेक फिल्मफेअर पुरस्कार नामांकनांचा समावेश आहे.
महेश मांजरेकर (Mahesh Manjrekar) यांना त्यांच्या संपूर्ण कारकिर्दीत मिळालेल्या काही पुरस्कार आणि नामांकनांची यादी येथे आहे:
राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार (National Film Awards):
2000: “अस्तित्व” साठी मराठीतील सर्वोत्कृष्ट चित्रपट
फिल्मफेअर पुरस्कार:
2000: “वास्तव: द रियालिटी” साठी सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शकासाठी नामांकन 2000: “वास्तव: द रियालिटी” साठी वर्षातील सर्वोत्कृष्ट सीन जिंकला 2003: “कांते” साठी सर्वोत्कृष्ट कॉमेडियनसाठी नामांकन
आयफा पुरस्कार:
2000: “वास्तव: द रिअॅलिटी” साठी सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शकासाठी नामांकन 2003: “कांते” साठी सर्वोत्कृष्ट विनोदी अभिनेता जिंकला
स्क्रीन पुरस्कार:
2001: “अस्तित्व” साठी सर्वोत्कृष्ट कथा, सर्वोत्कृष्ट पटकथा आणि विशेष ज्युरी पुरस्कार जिंकला.
फिल्मफेअर मराठी पुरस्कार:
1994: “आई” साठी सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शकाचा पुरस्कार 2016: “नटसम्राट” साठी सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शकासाठी नामांकन 2016: “नटसम्राट” साठी सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शक (समीक्षक) पुरस्कार
झी सिने अवॉर्ड्स:
2016: “नटसम्राट” साठी सर्वोत्कृष्ट मराठी चित्रपटाचा पुरस्कार
झी गौरव पुरस्कार:
2010: “मी शिवाजीराजे भोसले बोलतोय” साठी सर्वोत्कृष्ट कथा आणि सर्वोत्कृष्ट पटकथा जिंकली. 2011: “लालबाग परळ” साठी सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शकाचा पुरस्कार 2012: “काकस्पर्श” साठी सर्वोत्कृष्ट चित्रपट आणि सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शकाचा पुरस्कार 2016: “नटसम्राट” साठी सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शकासाठी नामांकन
महाराष्ट्र राज्य चित्रपट पुरस्कार:
2012: “काकस्पर्श” साठी सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शकाचा पुरस्कार
पुणे आंतरराष्ट्रीय चित्रपट महोत्सव:
2012: “काकस्पर्श” साठी सर्वोत्कृष्ट मराठी फीचर फिल्मचा पुरस्कार
मराठी आंतरराष्ट्रीय चित्रपट आणि नाट्य पुरस्कार:
2012: “काकस्पर्श” साठी सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शकाचा पुरस्कार
महाराष्ट्राचा आवडता कोण?:
2010: “मी शिवाजीराजे भोसले बोलतोय” साठी सर्वोत्कृष्ट चित्रपटाचा पुरस्कार 2011: “लालबाग परळ” साठी सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शकाचा पुरस्कार 2012: “काकस्पर्श” साठी सर्वोत्कृष्ट चित्रपट आणि सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शकाचा पुरस्कार 2016: “नटसम्राट” साठी सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शकासाठी नामांकन
संस्कृती कलादर्पण:
2012: “काकस्पर्श” साठी सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शकासाठी नामांकन 2016: “नटसम्राट” साठी सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शकासाठी नामांकन
कलर्स मराठी पुरस्कार:
2019: “बिग बॉस मराठी 1” साठी सर्वोत्कृष्ट होस्ट जिंकला 2021: “बिग बॉस मराठी 2” साठी नामांकन 2022: “बिग बॉस मराठी 3” साठी जिंकले
हे पुरस्कार आणि नामांकन महेश मांजरेकर यांची भारतीय चित्रपट आणि टेलिव्हिजनमधील अफाट प्रतिभा आणि योगदान प्रतिबिंबित करतात.
Table of Contents
निष्कर्ष (Conclusion)
महेश मांजरेकर (Mahesh Manjrekar) यांचा मुंबईतील एका लहान मुलापासून एक कुशल अभिनेता, दिग्दर्शक, निर्माता आणि टेलिव्हिजन होस्ट असा प्रवास प्रेरणादायी आहे. त्याच्या कलेबद्दलचे त्यांचे समर्पण आणि वैविध्यपूर्ण पात्रे साकारण्याची क्षमता यामुळे तो भारतीय सिनेमाचा अविभाज्य भाग बनला आहे. करमणुकीच्या जगात आपले योगदान देत राहिल्याने, महेश मांजरेकर हे खरे प्रतीक आहेत ज्यांचा वारसा पुढील पिढ्यांसाठी टिकून राहील.
महेश मांजरेकर बद्दल व या लेखा बद्दल आपले अभिप्राय खाली दिलेल्या Comment-Box मध्ये नोंदवायला मात्र विसरू नका,तुमच्या एका Comment मुळे आमच्या लेखकास एक शक्ती व उत्त्साह मिळते.
“तुम्ही आमच्या कामाला पाठिंबा द्याल का? कृपया आज Marathimonday.com ला आर्थिक भेट देण्याचा विचार करा”
Editor/Author/Creative Director at Frankel Media Studio
with two decades in multimedia/animation, founded "Frankel Media Studio" in 2016. From 2D Animator to Creative Head, excelling in animation and writing for successful series.
